44. SAN KRISTOBAL KALEA / CALLE DE SAN CRISTÓBAL

Auzoa: Egia

 

 

San Kristobal kalea Egia kalearen 11 eta 13 zenbakien artean hasten den eta Tejeria kalean bukatzen den kale motz bat da.

 

Kondairak dio San Kristobalek ezagutzen ez zuen haur bat eraman zuela ibai batetan zehar eta haur hori kristo bera zela. Kale honetan taxien geraleku bat zegoen. San Kristobal gidarien eta taxisten patroia denez, kale honi San Kristobal izena ematea erabaki zuten.

San Kristobal. Egilea: Konrad Witz. 1435 aldera.

Irudia: Wikipedia. https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Konrad_Witz_004.jpg

 

 

San Kristobal kalearen izendapena 1975ko apirilak 28an onartu zen.

 

 

43. ALDAPETA GALTZADA / CALZADA DE ALDAPETA

Auzoak: Erdialdea, Aiete

 

 

Aldapeta galtzada Easo kalean hasten da, San Bartolome kalearen ondoan.

 

  

 

 

 

Aiete pasealekuan bukatzen da.

 

 

 

 

Aurretik ikusi genuen (15. GOIKO GALTZADA BERRIA) Hernanitik Donostiarainoko bidea aintzinean Aietetik egiten zela, bidea eta auzoa "Goiko Galtzara" deitzen zelarik. Goiko Galtzara Donostiako harresiz kanpoko San Martin auzora jeisten zen aldapa da aspalditik Aldapeta izenarekin ezagutzen dena.

 

Donostiako 1870 baino lehenago ikuspegia Aldapetako gainetik. Aurrean Beloka jauregia, ezkerrean San Martin auzoa, Sebastopol baserria bertan dela eta atzean San Martingo hilerria.

Argazkia: Kutxateka. https://www.kutxateka.eus/Detail/objects/47342/s/120

 

 

Izena aintzinatik ezaguna bazen ere, Aldapeta galtzadaren izendapen ofiziala 2014ko urriak 30eko udalbatzarrean egin zen, hainbat kale izen euskaratzeko prozesua burutzearekin batera.

42. DONIBANE GARAZI KALEA / CALLE DE DONIBANE GARAZI

Auzoa: Antiguo

Donibane Garazi kalea Tolosa hiribidean hasi eta Ondarreta pasealekuan bukatzen da, Plymouth eta Daira de Bojador plazen artean.

 

 

Donibane Garazi Nafarroa Behereko hiriburua da. 1553 biztanle ditu. Garazi eskualdean dago (hortik euskarazko izena) eta Ibañetako mendatearen azpian (hortik Pied-de-Port eta antzeko izenak beste hizkuntzetan).

 

Donibane Garazi. Irudia: Wikipedia. https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:San_Juan_Pie_de_Puerto_05.jpg

 

Hiribildua XII. mendean sortu zuten. Nafarroako konkistan hainbat aldiz Gaztela eta Nafarroaren menpe egon zen. 1530an, Karlos I.a Espainiakoak Nafarroa Beherea utzi zuen. Henrike III.a Nafarroakoa Frantziako errege bihurtu zen, Donibane Frantziako erresumaren parte bilakatuz.

 

Donibane Garaziko zitadela.

Argazkia: Wikipedia https://commons.wikimedia.org/wiki/File:San_Juan_Pie_de_Puerto,_ciudadela.jpg

 

1789ko Frantziako iraultzan Nafarroako foruak abolitu zituzten. 1790an Ipar Euskal Herriko probintziak Bearnoko bizkonderriarekin elkartu zituzten Pirinio Behereak izeneko departamendua sortzeko. Herri askoren izenak ere aldatu zituzten, Donibane Garazi Nive-Franche deituz.

 

Frantziako departamentuen atlasa. Jean-Baptiste Poirson, 1792

Irudia: Wikimedia Commons. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Poirson-01.png?uselang=eu

 

1793an, Konbentzioaren Gerran, Euskal Ehiztariek, Moncey kapitaina buru zutela, Nive-Franche espainiarren setiotik defendatu zuten. 1813an, Napoleondar Gerran, Soultek Donibanetik abiatu zuen Iruñea birkonkistatzeko saiakera. 1814an Espoz Mina jeneralak Donibane setiatu zuen.

 

Bon-Adrien Jeannot de Moncey, 1793an Donibane Garazi defendatu zuten Euskal Ehiztarien kapitaina.

Irudia: Wikimedia Commons. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Marechal_Moncey.jpg

 

 

1889an trena iritsi zen arren, Garaziko eskualdea XX. mendean biztanleria galduz joan da. Naziek Frantzia okupatu zutenean, Donibane Garazi Vichyko gobernuak administratutako zatian geratu zen, Wehrmachtek administratuko zonaren mugaren ondoan.

 

Frantzia nazien okupazioaren garaian. Irudia: Wikipedia

https://en.wikipedia.org/wiki/File:France_map_Lambert-93_with_regions_and_departments-occupation.svg

 

 

Gaur egun nekazaritza eta abelzantza dira nagusi oraindik eskualdean. Donibane Garaziko enpresa garrantzitsuena pattarra egin eta saltzen duen Brana fabrika da. Azken hamarkadetan turismoa garrantzia hartzen hasi da.

 

Brana ginebra Ezpeletako piperren ukituarekin. Irudia: Brana. https://www.brana.fr/

 

 

 

Donibane Garazi kalearen izendapena 1992ko irailak 21ean onartu zen.

 

41. EGUZKIMENDI AUZUNEA / GRUPO MONTESOL

Auzoa: Mirakruz-Bidebieta

 

 

Eguzkimendi auzunea Julianaene eta Kaskarre kaleen artean dagoen urbanizazio pribatu bat da.

 

 

Ez dago sarbide publikorik bertara. Enpresa eraikitzaileak eman zion izena auzuneari.

 

Eguzkimendi auzunearen izendapena 1975ko apirilak 28an onartu zen. 

40. CAMINO KALEA / CALLE DE CAMINO

Auzoa: Erdialdea

 

Camino kalea Santa Katalina kalean hasten da, Maria Cristina hotelaren ondoan, eta Idiakez kalean bukatzen da, Gipuzkoa plazaren ondoan.

 

 

 

Joaquín Antonio de Camino y Orella Donostian jaio zen 1754 aldera. Apaiz eta lege ikasketa ezberdinak burutu zituen bai Iruñean baita Zaragozan ere, eta Oñatiko Unibertsitatean zuzenbide kanonikoan doktore izendatu zuten. 1787an Oñatiko Unibertsitateko errektore izan zen.

 

 

Oñatiko Unibertsitatea. Argazkia: Wikimedia Commons

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:O%C3%B1ate_-_Universidad_Sancti_Spiritus_8.jpg

 

 

Donostiako udal-agiritegia ustiatu zuen, hau konponduz eta eraberrituz, 1813an suntsitua. San Bartolome Errege-Monasterioko agiritegia ere aztertu zuen. Bere obra nagusia hau izan zen: Historia Civil, Diplomática, Eclesiástica, Antigua y Moderna de la Ciudad de San Sebastián.

 

Historia Civil, Diplomática, Eclesiástica, Antigua y Moderna de la Ciudad de San Sebastián. 1923ko argitarapena.

Argazkia: Goodreads.

 https://www.goodreads.com/book/show/10848007-historia-civil-diplom-tica-eclesi-stica-antigua-y-moderna-de-la-ciuda

 

 

Unibertsitateko irakasleekin izandako desadostasunengatik, Gipuzkoatik urrun bidali zuten eta Lugoko katedraleko kalonjea zela hil zen 1819ko irailean. Euskal Herriko Adiskideen elkarteak 1966an sortu zuen Donostiako Historia Institutoak bere izena darama.

 

Camino Liburutegiko Serapio Mugica aretoan dagoen tapiza.

Argazkia: https://www.kutxateka.eus/Libros/dr_camino_inst

 

 

Camino doktoreari kale bat eskeintzeko hitzarmena 1866ko irailak 9an hartu zuen udalak. 1916ko martxoak 8ko bilkuran onartu zen Camino kalearen izendapena.