107. ARALAR MENDILERROAREN KALEA / CALLE DE LA SIERRA DE ARALAR

Auzoa: Loiola

 

Aralar Mendilerroaren kalea Astiñeneko zubian hasten da. Loiolako auzoa zeharkatzen du Urdintzuko zubira iritsi arte.

Loiolako kuartelak dauden lurrak ere Aralar Mendilerroaren kalearen parte dira, beraz, kaleak eremu militarra zeharkatzen du, Espartxo zubira iritsi arte.

Aralar Mendilerroa Gipuzkoako Goierri eta Tolosaldea eta Nafarroako Sakana eta Larraun eskualdeen artean kokatzen da. 30 km luze eta 12 km zabal ditu mendilerroak. Intzako Dorrea (1.431m) da tontor altuena baina Larrunarri/Txindoki (1.342 m) da mendilerroko mendi ezagunena.

 

Aralar Mendilerroaren kokapena eta garaiera.

Irudia: Wikipedia https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Aralarko_mendilerroa.png

 

Aralarko malloetako tontorrak. Irudia: Wikipedia https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Malloetako_tontorrak.jpg

 

Intzako Dorrea. Irudia: Wikimedia Commons

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Irumugarrieta_gailurra_Argi%C3%B1arratetik.jpg

Txindoki mendia. Argazkia: Wikipedia

https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Txindoki_mountain_from_Lazkaomendi.jpg

 

 

Aralar Mendilerroa Jurasiko eta Kretazeoko itsas jatorriko arroka sedimentarioek osatzen dute gehienbat. Orogenia Alpetarrean mendilerroa azaleratu zen. Nagusiki kareharriz osatuta dagoenez, egitura karstiko ugari ditu, kobazulo sare handia dagoelarik bertan.

Mendukilo kobazuloaren sarrera. Argazkia: Wikipedia

https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Mendukilo_kobazuloa.jpg

1994an Aralarko Gipuzkoako aldea natura parke izendatu zuten. Pagoak dira nagusi bertan eta haritzak ere bai. Goi-mendietako belardiak ardi, zaldi eta behiak elikatzeko egokituta daude. Elur-lursagua eta gailurretako uhandrea dira Aralarko animalia berezienak.

Elur-lursagua. Argazkia: Wikimedia Commons https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Microtus_nivalis.jpg

 

Gailurretako uhandreak. Argazkia: Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/File:Uhandre_goimenditarra.jpg

 

 

Historiaurreko monumento megalitiko ugari daude Aralarren. Bertan ere Aralarko Done Mikel in Excelsis santutegi erromanikoa dago, UNESCOren Gizateriaren Ondare izendatua.

 

Jentilarri trikuharria. Argazkia: Wikimedia Commons

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Jentilarri_trikuharria%2C_Aralar_mendilerroa.jpg

 

Done Mikel Aralarkoaren santutegia. Argazkia: Wikipedia

https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:San_Miguel_de_Aralar.jpg

 

Aralar Mendilerroaren kalearen izendapena 1971ko uztailaren 14an onartu zen. Euskarazko plakek "Aralar Mendia" bezala izendatzen dute, baina aipatu dugun bezala, mendilerroa da.