Mastodon

martxoa 28, 2022

3. KATALINA ERAUSO KALEA / CALLE DE CATALINA DE ERAUSO

 Auzoa: Amara Berri

 



 

Carlos I.aren hiribideko 12 eta 14 zenbakien artean hasi eta Errondo pasealekuan bukatzen den kalea da. Kale honetako zenbaki bikoitietako ate batzuk kale honen eta Javier Barkaiztegi kalearen arteko tartean daude.

 



 

 

Moja Alferez goitizenarekin ezagutzen den pertsona hau XVI. mendearen bukaeran jaio zen Donostian. Bataio agiria 1592ko otsailaren 10ekoa du baina baliteke 1585an jaio izatea. Migel Erauso kapitaina eta Maria Perez Galarraga Artze ziren bere gurasoak.



Katalina Erauso


Lau urterekin moja sartu zuten Donostiako Antiguako domingotarren komentuan. Bere izaera oldarkorragatik San Bartolome komentura aldatu zuten. Hamabost urte zituela komentutik ihes egin, ilea moztu eta handik aurrera gizonez jantzita ibili zen beti.



Antiguako domingotarren komentua


Izen ezberdinak erabili zituen: Pedro de Orive, Francisco de Loyola, Alonso Diaz, Ramirez de Guzman eta Antonio de Erauso. Espainian zehar ibili ondoren, 1603an Sanlucar de Barramedan Ameriketara zihoan barku batean ontziratu zen. Kapitaina bere amaren lehengusua zen.



Sanlucar de Barrameda XVI. mendean. Arturo Redondoren irudia.


Barkua Espainiara itzultzeko prest zenean Katalinak kapitaina hil eta 500 peso lapurtu zizkion. Panaman Juan de Urquiza merkatariarekin lanera joan zen. Honek Perura eraman zuen eta bere haziendan etxea eman zion.



Nombre de Dios, gaur egungo Panaman dagoen hiria. Peter Schenk, 1672.


Katalina liskarretan sartu zen, behin baina gehiagotan espetxeratua izanik liskar hauetan hildakoak eragiteagatik. Juan de Urquizari esker espetxetik kaleratua izan zen behin eta berriro eta 1619an Txilera joan zen militar bezala.



La monja alférez filmaren fotograma


Txilen maputxeen aurkako sarraskian parte hartu eta alferez gradua lortu zuen baina bere krudelkeria zela eta ez zuen karrera militarrean gorago egiterik lortu.



Katalina Erauso maputxe baten aurka borrokan Txilen. Pacifico Magazine aldizkaria, 1918. Pedro Subercaseaux


Bere bizitzan zehar liskar gehiago izan zituen, horietako batean Miguel de Erauso neba hil zuen. 1623an Huamangan (Peru) atxilotu zuten eta heriotz zigorra ekiditeko apezpikuaren audientzia eskatu zuen, zeinari emakumea eta birjina zela erakutsi zion. Aske geratuta espainiara itzuli zen.



Katalina Erausoren ibilbidea Amerikan


Europara bueltan, Katalinaren abenturak ospetsu bihurtu ziren. Felipe IVak pentsio bat eman zion bere garaipen militarrengatik eta “moja alferez” goitizena jarri zion. Erroman Urbano VIIIa aita santuak gizonez jantzi eta Antonio de Erauso izena erabiltzeko baimena eman zion.

 

Urbano VIII.a. Gian Lorenzo Bernini. 1632

 


1630an Antonio de Erauso Mexikora joan zen, gurditzaintza negozio bat jarri eta bertan bizi zen 1650an hil zen arte, agian lan istripu baten ondorioz.

 

Katalina Erausoren monumentua Orizaban, Mexiko

 

Euskal Telebistak, Itxi liburuak saioan, dokumental bat egin zuen Katalina Erausori buruz.

https://eitb.eus/N_o0A2Zb/


1962ko maiatzaren 21eko osoko bilkuran onartu zen Katalina Erausoren omenez kale bat izendatzea, 1973ko abuztuaren 31an berretsi zelarik.


 
EGUNERAKETA: https://mastodon.eus/@mikelgs erabiltzaileak Argia astekariaren 2022ko irailaren 25eko Katalina Erausori buruzko Larrun monografikoaren irakurketa gomendatzen digu, PDFa online eskura daiteke esteka hontan: https://www.argia.eus/astekaria/docs/2793/azala/larrun_277.pdf

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina

152. OSASUNITURRI KALEA / CALLE DE LA FUENTE DE LA SALUD

Auzoa: Erdialdea   Osasuniturri kalea Amara kalearen hasieran hasten da, Arroka kalearen parean. Gorunzko bidea egiten du, Autonomia kaleare...