142. SIBILIA KALEA / CALLE DE SIBILIA

Auzoak: Egia, Intxaurrondo

 

Sibilia kalea Otxoki pasealekua, Baratzategi kalea eta Gabriel Aresti pasealekua elkartzen diren biribilgunean hasten da. Beheruntz egiten du, Polloeko hilerriaren ondotik pasaz, eta goruntz egiten du Matigoxotegi futbol zelaiaren parean, Aldakonea kalearen goiko partean amaituz.

 

Gaur egungo Pepe Artola kalea dagooen tokian Sibilia Aundia eta Sibilia Txikia baserriak zeuden, batzuetan ere "Txibili" bezala ezagunak. Sibilia Aundia XVII. mendean eraikia zen. 1960ko hamarkadan desjabetu zituzten baserri hauek autobidea eta Hego Intxaurrondo auzoa egiteko.

Hego intxaurrondoko baserrien mapa. Irudia: Wikipedia.

 https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Intxaurrondoko_baserriak_18_41_19_230000.jpeg

Sibilia Aundi baserria 1960an. Argazkia: Gordegia https://gordegia.eus/argazkia/grdg173-005/

 

Sibilia Aundi baserria 1960an. Argazkia: Gordegia https://gordegia.eus/argazkia/grdg173-004/

 

Sibilia Txiki baserria. Argazkia: Gordegia https://gordegia.eus/argazkia/grdg022-001/

 

1982ko martxoaren 9an Txibili kalea izendatu zuen udalak, ondoren Sibilia izena emanez, 1993ko ekainaren 15ean.

 

 

141. ERRENTERIA KALEA / CALLE DE RENTERÍA

Auzoa: Gros

 

Errenteria kalea Ategorrieta hiribidean hasten da eta Nafarroa hiribidean amaitzen da, Karmele Esnal lorategien ondoan.

Errenteria Donostiatik gertu dagoen udalerria da. 39231 biztanle ditu, Gipuzkoako hirugarren udalerri jendetsuena delarik. Oiartzun ibaia Pasaiako portuan itsasoratzen da bertan.

 

Errenteriako ikuspegi orokorra. Irudia: Wikipedia

https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Errenteria_Orereta_Olibetetik.jpg

 

 

Gaztelako Alfontso XI.ak 1320an Orereta izeneko herriari Donostiako forua eman zion, Villa Nueva de Oyarço izena emanez. Orduan Pasaiako badia herriraino iristen zen eta bertan deskargatutako salgaiengatik erregeari errenta ordaintzen zitzaionez Rentería bezala ezagutzen zen.

 

Aintzinako Errenteriaren irudikapena. Irudia: Wikipedia

https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Errenteria_Itsas_Bazterrean.jpg

 

Errenteria ontzigintzan jarduten zuen herria zen. Ugarritza-Olibeten ontziola bat zegoen. Burdinolak ere ontzigintzarako erabiltzen ziren, herrian ainguren errege-fabrika eta fanderia (laminaziorako burdinola) zeuden.

 

Fanderiako errota. Argazkia: Oarsoaldea Turismoa

https://www.oarsoaldeaturismoa.eus/eu/ezagutu-oarsoaldea/gure-museoak/fanderiako-errota.html

 

XIX. mendean, ontzigintzaren gainbeherarekin industria aldaketa sakona gertatu zen. Metalurgia eta meatze enpresak sartu ziren lehenik eta mende amaieran beste mota askotako fabrikak: papera, ehunak, gailetak, destilategiak...

Real Compañía Asturiana de Minas fabrika.

Argazkia: Kutxateka https://www.kutxateka.eus/Detail/objects/360774/s/84

 

XX. mendean industriaren krisi nabarmena egon zen baina 1960tik aurrera industralizazio prozesu sakona izan zuen Errenteriak, Papelera Española, Niessen, CAMPSA eta bestelakoen eskutik, hazkunde demografiko handiarekin. Gaur egun herri post-industriala da Errenteria.

Niessen fabrika 1950ko hamarkadan. Argazkia: Kutxateka https://www.kutxateka.eus/Detail/objects/323863/s/12

Papresa, 1960ko hamarkadan Papelera Española zena. Argazkia: Wikimedia Commons

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Papresa_OiartzunIbaia_Errenteria_Orereta.jpg

 

 

Industriaz gain, baserri eta paraje natural ugari daude Errenteriako udalerrian, adibidez San Marko-Txoritokieta (bere gotorleku eta trikuharriekin) eta Listorreta, non Urdaburu mendia aurkitzen den, 598 metroko altuerarekin udalerriko punturik garaiena.

Aitzetako Txabala trikuharria

San Marko gotorlekua. Argazkia: Wikipedia

https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Errenteriako_San_Markos_gotorlekua.jpg

 

Txoritokietako gotorlekua. Argazkia: Wikimedia Commons

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Txoritokieta_gotorleku_007.JPG

Urdaburu mendia. Argazkia: Wikimedia Commons

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Urdaburu_arritxietatik.jpg

 

 

Errenteria kalearen izendapena 1979ko uztailaren 9an onartu zen, 1938ko martxoaren 15ean frankistek jarritako "calle del Tercio de San Miguel" izena ordezkatuz.

 

 

140. DUNA KALEA / CALLE DE LAS DUNAS

Auzoa: Gros

Duna kalea Kolon pasealekuan hasten da. Zabaleta kalea zeharkatzen du eta Kale Berrian amaitzen da, ia Erronda kalearen parean.

 

 

Gros auzoaren parte handiena hondartza eta dunek betetzen zuten. Auzoa 1910-20ko hamarkadatik aurrera joan zen hondartzari lekua jan eta gaur egungo itxura hartuz. Auzoaren iragana gogoratuz, Duna izena eman zioten gaur aipatzen ari garen kaleari.

 

Donostia XX. mendearen hasieran, Maria Cristina hotela, Victoria Eugenia antzokia eta Zurriolako zubia eraiki gabe.

Argazkia: Kutxateka https://www.kutxateka.eus/Detail/objects/177214/s/0

 

Groseko airetiko argazkia 1920ko hamarkadan.

Argazkia: Kutxateka https://www.kutxateka.eus/Detail/objects/47406/s/0

 

 

Duna kalearen izendapena 1943ko martxoaren 16an onartu zen.